از عمده ترین مشکلاتی که در بحران ها بوی‍ژه در زلزله گریبانگیر مردم و آسیب دیدگان می شود مشکل مربوط به آب است. این مشکل چه در هنگام حادثه و چه بعد از حادثه همواره سلامت مردم را تهدید کرده و در صورت بی توجهی یا کم توجهی در تأمین و نظارت بر آن به شدت بحران افزوده خواهد شد.
روش های ساده تصفیه آب سالم در شرایط بحران
اگرچه سالم بودن آب از مهم ترین نکات در انتخاب منبع تامین آب است ولی در شرایط اضطراری که استفاده از خروجی تصفیه خانه ها، پکیج تصفیه فاضلاب، دستگاه تصفیه آب RO، روش های اولترافیلتراسیون و یافیلتراسیون در دسترس نیست باید از منابعی که احتمال آلودگی آنها نیز وجود دارد هم استفاده می شود. ولی با انجام روش های ساده تصفیه این امر امکان پذیر خواهد شد. ساده ترین روش های تصفیه آب عبارتند از:
- نگهداری و رسوب دهی: نگهداری ساده ترین روش بهبود کیفیت آب می باشد. معمولا عوامل بیماری زای خاص بیش از چند روز نمی توانند به زیست خود ادامه دهند ولی برای این کار مخازن زیادی مورد نیاز است. بر اثر رسوب دهی مواد معلق به همراه عوامل بیماری زای موجود در آب ته نشین می شوند. باید به این نکته توجه شود که ظروف نگهداری آب باید کاملا تمیز بوده و درب آب کاملا بسته باشد تا از ورود آلودگی و حشرات به داخل آن جلوگیری شود، در غیر این صورت می تواند محلی مناسب برای پرورش عوامل بیماری زا باشد.
- جوشاندن: حرارت از روش اولیه گندزدایی آب های شرب بوده است. این روش در اردوگاه ها یا مواقعی که مشکلی در سیستم توزیع آب پیش آمده روش مناسبی برای گندزدایی مقادیر کم آب را به مدت 5 تا 20 دقیقه می جوشانند. نکته قابل توجه اینست که جوشاندن آب باید شدید باشد. اگر آرام و به مدت کوتاهی صورت گیرد چاره ساز نخواهد بود. در ضمن شرایط نگهداری نباید به گونه ای باشد که موجب آلودگی مجدد آن شود.
- کلرزدن به آب:
- کوزه گذاری: کوزه گذاری بهترین راه گندزدایی چاه های آب بوده و به راحتی انجام می گیرد. برای اینکار ابتدا یک کوزه معمولی را که معادل 15- 12 لیتر آب گنجایش دارد تهیه کرده و در سطح خارجی کوزه روزنه هایی ایجاد کرده و مقدار 25 تا 35 گرم از پودر پرکلرین را برداشته و در یک سطل پلاستیکی محتوی آب گرم حل می نمائیم. سپس محلول حاصله را وارد کوزه کرده و مابقی آن را تا دهانه کوزه از آب پر می کنیم دهانه کوزه را محکم می بندیم. کوزه فوق را باید در عمق یک متری سطح آب آویزان نمائیم این کوزه قادر است آب چاهی را که روزانه معادل 1200 لیتر آب از آن برداشت می شود به مدت یک هفته ضدعفونی نماید. نوع دیگری از کوزه وجود دارد که در آب های با حجم بیشتر و جاری می توان استفاده نمود. در این روش کوزه ای را با شرایط بالا تهیه کرده و در دوطرف آن دو سوراخ با قطر 6 میلیمتر ایجاد می نمائیم. سپس 75 گرم از پودر پرکلرین را با 3 لیتر ماسه مخلوط نموده و درون کوزه می ریزیم بقیه مراحل کار مانند کوزه قبلی می باشد. از این قبیل کوزه ها می توان جهت گندزدایی آب های جاری مانند قنات، چشمه و چاه های عمومی که میزان برداشت بیشتری دارند استفاده نمود.
- استفاده از کلر مادر: تهیه محلول کلر مادر جهت سالم سازی آب آشامیدنی در شرایط اضطراری و عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم بدین صورت است که یک قاشق غذا خوری یا سه قاشق مربا خوری پودر هیپوکلریت کلسیم (پودر کلر) را با یک لیتر آب مخلوط کرده و بهم بزنید. محلول بدست آمده محلول یک درصد کلر یا کلر مادر است که باید در ظروف در بسته دور از نور نگهداری شود (شیشه های مات). برای ضد عفونی یک لیتر آب آشامیدنی باید هفت قطره توسط قطره چکان وارد آب مورد نظر نمود و پس از 30 دقیقه آنرا مصرف کرد.
نکته: هرخانواده می تواند کلر مادر رابرای خود تهیه کند یا این که هر چند روز یکبار برای دریافت محلول کلر مادر که در مراکز بهداشت تهیه شده است مراجعه نموده و به ازای یک سطل پر از آب که برای آشامیدن استفاده می نمایند، یک قاشق از محلول کلر مادر را وارد آب کرده بعد از بهم زدن پس از 30 دقیقه آنرا مصرف نماید.
- استفاده از قرصهای گندزدایی کننده: این قرصها معمولا توسط امدادگران بین افراد مصیبت زده توزیع می گردد وبه ازای 20 لیتر آب آشامیدنی یک قرص کلر کفایت می کند.
توضیح: کلر را می توان از مرکز بهداشت یا مأمورین بهداشت محیط مستقر در محل تحویل گرفت.
- ۹۸/۰۵/۱۵